Ziemia kielecka – stanowiąca północną część Małopolski, to region położony między Wisłą a Pilicą. Ze względu na ukształtowanie terenu wyróżnia się na północy regionu – Góry Świętokrzyskie, będące kulminacją Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej i Nieckę Nidziańską zwaną popularnie Ponidzie – leżącą na południu Kielce. Noclegi Sandomierz to królewskie misto często wybierane przez turystów
Noclegi Kielce, największe miasto pn. Małopolski, jest jednocześnie stolicą województwa świętokrzyskiego. W granicach miasta znajdują się pasma gór: Kadzielniańskie, pokryte lasami bukowo – jodłowymi Dymińsko – Posłowickie, oraz zachodnia część Grzbietu Szydłówkowskiego. Na północy miasto sięga zalesionych Wzgórz Tumlińskich oraz Pasma Masłowskiego, na południowym zachodzie dochodzi do Zgórskich Gór. Najwyższe wzniesienie w Kielcach tworzy Góra Telegraf (408 m n.p.m.) leżąca w paśmie Dymińskim.
Przez Kielce płynie rzeczka Silnica mająca swe źródła na południowym zboczu Góry Wierzejskiej, a wpadająca w pd.-zach. części miasta do Bobrzy, która wraz z innym dopływem – rzeczką Sufraganiec, opływają miasto od zachodu.
Miasto charakteryzuje się znacznymi różnicami poziomów: od 260 do 400 m i jako jedyne w Europie posiada w swych granicach wielką różnorodność formacji geologicznych. Na terenie Kielc znajduje się pięć rezerwatów przyrody: Ślichowice, Kadzielnia, Wietrznia, Biesak (przyroda nieożywiona) oraz Karczówka – rezerwat krajobrazowy. Przy północnej granicy Kielc znajduje się rezerwat częściowy – Sufraganiec.
ZABYTKI I MUZEA
Pałac Biskupów Krakowskich. Lokalizacja: Plac Zamkowy 1
Pałac BiskupówO randze tego zabytku świadczy zakwalifikowanie go do najwyższej klasy -grupy „0” w dawnej klasyfikacji zabytków. Pałac Biskupów Krakowskich zostałwzniesiony w latach 1637-1644 z inicjatywy biskupa krakowskiego Jakuba Zadzika. Jest on wspaniałym i najcenniejszym z zachowanych przykładem polskiej rezydencji z epoki Wazów. Autorem projektu był prawdopodobnie włoski architekt Tomasz Poncino, który kierował także pracami budowlanymi. Dwukondygnacyjny korpus główny, nakryty bliźniaczym, czterospadowym dachem został ujęty czterema sześciobocznymi wieżami. Skrzydła boczne dobudowane zostały w I poł. XVIII w. według projektu Kacpra Bażanki. Pomimo pewnych przekształceń dokonanych w XIX w. pałac kielecki zachował pierwotną bryłę, dekorację elewacji oraz oryginalny wystrój większości wnętrz. Na parterze pałacu (niegdyś była to część administracyjno – gospodarcza) umieszczone są wystawy czasowe oraz Sanktuarium Marszałka Józefa Piłsudskiego. W reprezentacyjnych salach pierwszej kondygnacji utworzono muzeum wnętrz pałacowych. W zabytkowych wnętrzach, nawiązując do pierwotnego wystroju, zgromadzono meble, tkaniny, wybitne dzieła malarskie, ceramikę. W skrzydle północnym znajduje się Galeria Malarstwa Polskiego i Europejskiej Sztuki Zdobniczej. Liczy ponad 230 obrazów reprezentujących twórczość malarzy polskich od XVII do XX wieku (do roku 1939) oraz kilkaset dzieł rzemiosła artystycznego. Charakter jej określa bogata kolekcja portretu sarmackiego, malarstwa krajobrazowo-rodzajowego i obrazów wybitnych polskich malarzy m. in. Grottgera, Michałowskiego, Orłowskiego, Szermentowskiego, Gierymskiego, Boznańskiej, Malczewskiego, Wyspiańskiego. W zbiorach rzemiosła wśród wielu eksponatów znajdują się unikalne szkła wytwórców m.in.: czeskich, francuskich i polskich. W czerwcu 2003 r. przy pałacu biskupów krakowskich uroczyście otwarto ogród włoski. Prace przy rekonstrukcji ogrodu trwały od lipca 2002 r. do maja 2003 r. Sfinansowano je ze środków Urzędu Miasta w Kielcach. Głównym założeniem rekonstrukcji było wierne odtworzenie XVII-wiecznego układu kwaterowego na tarasie ziemnym i wzbogacenie formy wystroju kwater z I poł. XVIII w. Ogród wyposażony został w kanalizację deszczową, oświetlenie
i jest automatycznie nawadniany. Cztery kwatery są trawnikowe i wypełniono je białym i czerwonym żwirem z peoniami w narożach. Kolejne dwie części tworzą nasadzenia formowanego bukszpanu z kwiatami sezonowymi.
Kontakt – muzeum: tel. 041-344-40-14, 041-344-23-18, fax 041-344-82-61
Muzeum czynne: wtorek w godz. 10.00-18.00, środa-niedziela w godz. 9.00-16.00. Ogród włoski w poniedziałki czynny w godz. 10.00-17.00, w pozostałe dni w godzinach otwarcia muzeum. (Bilety w cenie 5 i 10 zł, bezpłatnie ekspozycje stałe można zwiedzać w soboty.)
Katedra Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Adres: Plac Panny Marii 3. Kontakt: tel. 041-344-33-24
Pierwotny niewielki romański kościół kolegiacki pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny wzniósł w 1171 r. bp krakowski Gedeon. Zbudowano go na najwyższym wzniesieniu starych Kielc (280 m n.p.m.), częściowo na wzór fortecy – z dwiema wieżami strzelniczymi, całość z kamienia ciosanego. Na skutek wielokrotnych przeróbek (1514-1522): dobudowy zakrystii, kapitularza, prezbiterium budynek kościelny stracił swój pierwotny wygląd. Biskup Myszkowski przedłużył świątynię w kierunku ku zachodowi, biskup Jan Albrecht, syn Zygmunta III, przyozdobił wejście marmurowym portalem. Dalsze przebudowy w 1719 roku (zniesienie wież, dobudowa kaplic) nadały mu charakter wczesnobarokowej, trójnawowej bazyliki na planie prostokąta. Wyposażenie wnętrza o charakterze późnobarokowym i rokokowym pochodzi w większości z XVIII w. katedraPolichromia wnętrz wykonana została w 1898 r. przez malarzy krakowskich. Fasady kościoła o wczesnobarokowym charakterze zostały w znacznej części zrekonstruowane w drugiej połowie XIX w. Zdobią ją rzeźby Faustyna Cenglera, wykonane w 1870 roku, a przedstawiające m. in. świętych: Wojciecha, Stanisława, Piotra i Pawła. W latach 1912-1914 przebudowano chór oraz wykonano malowidła wzorowane na obrazach J. Matejki.
Na chórze znajdują się trzydziestogłosowe organy wiedeńskie z 1910 r. Ołtarz główny, wykonany jest z drewna, barokowy – cały złocony. Rzeźby w ołtarzu są autorstwa znanego artysty Antoniego Frąckiewicza. W ołtarzu głównym znajduje się obraz namalowany przez Szymona Czechowicza w 1730 r., a przedstawiający Wniebowzięcie Matki Boskiej. U góry w oknach prezbiterium dwa witraże.
W lewej – północnej nawie wmurowana jest w ścianę rzeźba z 1646 r. przedstawiająca Matkę Boską z Dzieciątkiem, wykonana z bryły galeny z Karczówki, jednej z trzech wydobytych przez górnika Hilarego Malę. Służyła niegdyś jako ołtarz cechu gwarków i górników kieleckich. Obok ołtarza, przy wschodniej ścianie nawy południowej, znajduje się otaczany kultem religijnym namalowany ok. 1600 roku obraz Matki Boskiej Łaskawej Kieleckiej (w 1991 r. papież Jan Paweł II dokonał jego koronacji). W nawie południowej znajduje się też wejście do krypt grobowych. Tuż obok wejścia renesansowy nagrobek Elżbiety z Krzyckich Zebrzydowskiej. Wykonał go w „marmurze chęcińskim” nadworny rzeźbiarz królów polskich Włoch Jan Maria Padovano. W nawie środkowej okazałe epitafia biskupów krakowskich. Obok ołtarza, w korytarzu znajdują się wejścia do zakrystii oraz znajdującego się na piętrze skarbca. Zgromadzono tam cenne dzieła sztuki sakralnej, dary króla Kazimierza Wielkiego m.in. gotycki kielich z 1362 roku, cenne zabytki rękopiśmiennictwa (Antyfonarz kielecki – 1372 r.) oraz kolekcję ornatów.
Kościół w swej najnowszej, dobudowanej części jest otynkowany. Po II wojnie światowej pokryty został blachą miedzianą. Kościół katedralny uzyskał w 1970 roku na 800-lecie swego istnienia, godność bazyliki mniejszej – jest to najwyższa godność dla kościoła, co upamiętnia tablica umieszczona na zachodniej ścianie. Do 1870 roku teren przykościelny wykorzystywany był jako cmentarz. W średniowieczu cmentarz był nie ogrodzony, dopiero w 1598 roku zamknięto go ogrodzeniem i czterema bramkami. Po prawej stronie wejścia znajduje się wzniesiona w 1760 r. kaplica Ogrójca. Wnętrza zdobią malowidła czterech ewangelistów, dach pokryty jest blachą miedzianą. Kaplicę wybudował Józef Rogalla. Obok kaplicy na kolumnie stoi figura św. Jana Nepomucena. Z lewej strony wejścia głównego – dzwonnica, w dolnej swej części z XVII a górnej z XVIII w. Pierwotnie w XVI w. była to dzwonnica drewniana. Wewnątrz zawieszono trzy dzwony. Biskup Konstanty Felicjan Szaniawski czteroboczną dzwonnicę nadbudował, nadając w górnej części kształt ośmioboku i całość wieńcząc hełmem. Nową dzwonnicą przyozdobił w 1727 roku zegar z kurantem wybijający godziny i kwadranse. Obok dzwonnicy ustawiono figurę Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (1760).